Duygusal Zeka Niçin Bu Denli Etkilidir?

                     Harward eğitim okulundan Psikolog Howard Gardner’in 1983 yılında çıkan Zihin Çerçeveleri  adlı eserinde Gardner; başarılı olmak için tek tip bir zekânın şart olmadığını, yedi temel çeşitlemesi  olan bir yetenekler yelpazesinin bulunduğunu öne sürüp bu yeteneklere ise şu başlıklarla;

         

          - SÖZEL (Dil)

          - MATAMETİKSEL-MANTIKSAL (Sayısal)

          - GÖRSEL-ŞEKİL(Uzamsal)

          - BEDENSEL-KİNESTETİK (Fiziksel)

          - MÜZİK(Ritmik)

           - SOSYAL(Kişiler arası, İnsan ilişkileri becerisi)

           - PSİŞİK(Sezgisel, içsel)

                      Yer veriyor.(Bununla beraber Gardner’in, yedi özgün zekâya 1995 de eklediği sekizinci zekâ türü olan DOĞA ZEKÂ’ sının ise; bireylerin, çevredeki bitki ve hayvanların türlerini fark ettiklerinde ve alt türleri sınıflandırabildiklerinde ortaya çıktığı belirtilmektedir.)

                      Ayrıca bu zekâ türlerinin kendi içinde de açılımları bulunduğu vurgulanıyor. Mesela Sosyal Zekâ(Başkasını anlayabilme ve İnsan ilişkilerinde akıllıca davranabilme) nın bu manada ele alındığında,

1-      Liderlik.

2-      İlişkileri geliştirip arkadaşlıkları koruyabilme.

3-      Anlaşmazlıkları çözebilme.

4-      Sosyal ilişkilerin analizini yapabilme.

          Şeklinde dört başlıktan oluştuğu işaret ediliyor.

         

           Çoklu zekâ kuramının sahibi Gardner kişisel zekâyı,

      

          - Diğer İnsanları anlamak.

          - Onları ne harekete geçirir,

          - Nasıl çalışırlar.

          - Onlarla nasıl iş birliği yapılabilir. 

        - Diğer İnsanların ruh halini, mizacını ve güdülerini anlamak ve ona uygun tepkiler verme yeteneği olarak tanımlamış, bu becerilere örnek meslek gruplarından mesela, başarılı satıcılar, öğretmenler ve klinik doktorların büyük olasılıkla yüksek düzeyde kişiler arası zekâya sahip olduklarını belirtmiştir.

      

                    En önemlisi de, Howard Gardner günlük hayatta kişiler arası zekâdan daha önemli bir zekâ türünün bulunmadığını söylüyor.

                   

                    Psikolog Robert Sternberg ve Psikolog Peter Salovey’inde aralarında bulunduğu psikologlar, zekâyı daha geniş bir açıdan ele alarak, hayatta başarılı olmak için gereken şeyler ışığında yeniden tanımlamaya çalışmışlar. Bu yöndeki araştırmalar da , ‘’kişisel’’ ya da duygusal zekânın ne denli hayati öneme sahip olduğunun yeniden kabulüne yol açmaktadır.

          Salovey meslektaşı Gardner ile birlikte, duygusal zekanın ayrıntılı bir tanımını sunarak, bu yetenekleri beş ana başlık altında toplamıştır.

1-      Özbilinç: Kendini tanıma. 

2-      Duyguları idare edebilmek.

3-      Kendini harekete geçirmek.

4-      Başkalarının duygularını anlamak.

5-      İlişkileri yürütebilmek.

                 Tüm bu etkili becerilerin öncelikle keşfedilmesinin, sonrasında ise bilinçli yönelme ve çabalarla desteklenip güçlendirilerek, geliştirilebilecek özelliğe sahip olmasının ise kişisel gelişim açışından özenle değerlendirilmesi gerektiği anlaşılmaktadır.  

                     Paylaşmak sevgidir, berekettir.

                      Nedim İleri    

   

           Kaynakça:

          Goleman, Daniel Duygusal Zekâ Varlık Yayınları İstanbul Aralık 2014

          dergipark.ulakbim.gov.tr/egeefd/article/download/.../5000004568 

          Erişim Tarihi:05.08.2015